گزارش/ بخت‌گشایی معادن افغانستان با اتصال ریلی به چابهار
خط ریلی خواف – هرات تا آخر آبان به بهره‌برداری می‌رسد؛ مسیری که فرصت شکوفایی به معادن افغانستان می‌دهد و می‌تواند با اتصال به مزار شریف، به آسیای میانه و شرق چین نیز میانبر بزند
پروژه راه‌آهن خواف - هرات پس از ۱۴ سال، آماده بهره‌برداری شده و قرار است اواخر‌ماه جاری افتتاح شود. این مسیر 220کیلومتری شهر خواف در خراسان رضوی را به شهر پرجمعیت هرات در افغانستان پیوند و عملاً افغانستان را نیز در جرگه کشورهای متصل به شبکه ریلی ایران قرار می‌دهد. از سوی دیگر با پیشنهادهای ارائه شده به دولت افغانستان، این خط ریلی قابلیت اتصال به مزار شریف را نیز دارد که در آن صورت ایران را به‌صورت میانبر به آسیای میانه و کشورهای شرق چین متصل می‌کند.
به گزارش همشهری، پروژه ریلی اتصال افغانستان به شبکه ریلی ایران از 14سال پیش کلنگ زنی شده و در طول این سال‌ها به‌خاطر کمبود منابع مالی و مشکلات امنیتی، افغانستان معطل مانده است؛ اما در سال‌های اخیر عملیات اجرایی در این مسیر تسریع شده و حالا این پروژه استراتژیک به آستانه بهره‌برداری رسیده است. وزیر راه و شهرسازی، افتتاح راه‌آهن خواف-هرات را به‌منزله ایجاد یک مسیر ترانزیتی جدید می‌داند که با پیش‌بینی سالانه ۳ میلیون تن صادرات و واردات و ۱. ۸ میلیون تن ترانزیت کالا، می‌تواند نقش قابل‌توجهی در توسعه منطقه شرقی کشور داشته باشد.
دروازه ریلی آسیای میانه
خط ریلی 220کیلومتری خواف - هرات که 139کیلومتر آن توسط ایران و مابقی با سرمایه‌گذاری شرکت ایتالیایی و پیمانکاری قزاقستان احداث شده، برای هر 2کشور ایران و افغانستان مهم و استراتژیک محسوب می‌شود. جدای از اینکه افغانستان یکی از شرکای تجاری ایران در منطقه است و به‌واسطه اشتراکات فرهنگی و تاریخی میان 2 کشور، محصولات ایرانی سهم بالایی از بازار این کشور را دارند، برقراری ارتباط ریلی می‌تواند مزیت‌های بسیار چشمگیری نیز برای افغانستان داشته باشد؛ چراکه این خط ریلی، افغانستان محصور در خشکی و معدن خیز را به بندر اقیانوسی شهید بهشتی چابهار متصل می‌کند و زمینه را برای توسعه مناسبات اقتصادی افغانستان و شرکای تجاری خود نظیر هند فراهم می‌آورد. از سوی دیگر احداث و بهره‌برداری از این خط ریلی فرصتی برای این کشور بیگانه با راه‌آهن فراهم می‌آورد تا با برقراری اتصال ریلی هرات به مزار شریف، از ظرفیت ترانزیتی این مسیر نیز برخوردار شود. در این صورت، کشورهای آسیای میانه و شرق چین نیز مسیر دسترسی میانبری به ایران و آب‌های آزاد پیدا می‌کنند. از سوی دیگر ایران به‌عنوان گلوگاه کریدورهای حمل‌ونقلی منطقه، می‌تواند از ترانزیت محموله‌های انتقالی از اروپا، آفریقا، خاورمیانه و هند به افغانستان و کشورهای آسیای میانه منتفع شود. البته پیش‌نیاز تحقق این رؤیاهای حمل‌ونقلی، احداث و بهره‌برداری از خط ریلی چابهار- زاهدان است که کلید شکوفایی بندر چابهار به‌عنوان دروازه ملل محسوب می‌شود و در 2سال گذشته عملیات اجرایی آن شتاب گرفته است.
برآورد انتقال بار در کریدور ریلی نوظهور
وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: پروژه خواف – هرات در راستای سیاست اتصال ریلی ایران به کشورهای همسایه در دستور کار قرار گرفته و این پروژه که قرار است اواخر آبان‌ماه افتتاح شود، نقش مهمی در افزایش مراودات برون‌مرزی و ترانزیتی کشور و گسترش روابط اقتصادی دولت‌های ایران و افغانستان دارد. محمد اسلامی معتقد است: با بهره‌برداری از این پروژه که با حمایت و سرمایه‌گذاری ایران احداث شده، در گام اول فرصت‌های جابه‌جایی بار و مسافر به مقصد و از مبدأ افغانستان و در گام دوم به شکل یک راه جدید ترانزیتی فعال، ارتباط با سایر کشورهای همسایه، اروپایی و حاشیه اقیانوس هند را فراهم خواهد کرد. یکی از اصلی‌ترین نکاتی که بر اهمیت ارتباط ریلی افغانستان و ایران می‌افزاید، بهره‌مندی افغانستان از معادن قابل‌توجهی است که تاکنون به‌واسطه نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقلی، امکان بهره‌برداری چندانی از آنها وجود نداشته است. اسلامی با اشاره به پتانسیل بالای خط ریلی خواف – هرات برای حمل صنایع معدنی که در مرز بین ایران و افغانستان وجود دارد، پیش‌بینی می‌کند که در نخستین سال‌های بهره‌برداری، سالانه 3میلیون تن کالاهای تجاری درقالب واردات و صادرات و 1.8میلیون تن کالای ترانزیتی از این خط ریلی منتقل شود.
نگاه کریدورها به خط ریلی چابهار
وزیر راه و شهرسازی در زمینه حمل بار پیش‌بینی شده از خط ریلی خواف – هرات و اتصال این خط ریلی به بندر چابهار می‌گوید: کشورهای ایران، افغانستان و هند، تفاهمنامه سه‌جانبه ترانزیتی دارند و اتصالات بندری و خط کشتیرانی نیز میان بنادر هند و بنادر چابهار و بندرعباس برقرار است؛ اما فعلاً تا پیش از اتصال ریلی چابهار به شبکه سراسری، بارهای افغانستان و هند از طریق جاده منتقل می‌شوند. خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور، زمان بهره‌برداری از راه‌آهن چابهار- زاهدان، به‌عنوان یکی از پروژه‌های عمرانی استراتژیک منطقه را تا پایان سال ۱۴۰۰ اعلام کرده که تحقق آن می‌تواند مسیر استفاده از مزیت‌های ریلی را برای افغانستان کوتاه‌تر کند.
وزیر راه و شهرسازی می‌گوید: با اتصال راه‌آهن به افغانستان بخشی از بارهایی که هنوز مورد بهره‌برداری قرار نگرفته، به‌خصوص بارهای معدنی، فرصت انتقال سریع و ارزان پیدا می‌کنند. اسلامی همچنین با اشاره به اینکه افغانستان در مزار شریف یک نقطه اتصال ریلی در مرز ازبکستان دارد، می‌افزاید: قطعه هرات به خواف دومین نقطه ریلی افغانستان است و با پیشنهادهای ارائه شده به دولت افغانستان، اگر این خط ریلی از طریق هرات به مزار شریف متصل شود می‌تواند یک خط جدید ریلی ترانزیتی باشد که ایران را به آسیای میانه متصل می‌کند و یک راه میانبر به کشورهای مقصد در شرق کشور چین است.
